تاریخ اماکن عتبات عالیات (47) از کتاب یاحسین کربلا نوشته حجت الاسلام علی اسماعیلی کریزی

مسجد کوفه

یکی از چهار مسجد مهم ومقدس جهان اسلام است این مسجد نخستین ساختمان شهر جدید التأ سیس کوفه در سال 17 هجری قمری بود ،طول این مسجد 110 متر وعرض آن 116 متراست و مساحت آن 12760 متر مربع است وگنجایش چهل هزار نفر را دارد،این مسجد بدون سقف است .

فضائل کوفه ومسجد بزرگ آن

1- کوفه یکی از چهار شهری است که خداوند آنرا اختیار فرموده است ،

2- طور سینین در سوره مبارکه والتین ، به شهر کوفه تفسیر شده است ،

3- کوفه را حرم خدا وحرم رسول خدا وحرم امیر المؤمنین ع)گفته اند.

4- یک درهم تصدق در کوفه ثواب صد هزار درهم را دارد.

5- دورکعت نماز درشهر کوفه ثواب صد رکعت نماز را دارد .

6- مسجد کوفه یکی از چهار مکانی است که سزاوار است به سوی آن بار سفر ببندی و مسافر مخیراست در آنجا نماز را تمام یا شکسته بخواند

7- نماز فریضه (واجب ) در آن مسجد معادل حج مقبول ومعادل هزار نماز است که در جای دیگر خوانده شود .

8- مسجد کوفه محل نماز پیامبران (ص) است

9- مسجد کوفه محل نماز حضرت مهدی (ع) خواهد بود.

10- در روایتی آمده است که هزار پیامبر( ص)وهزار وصی پیغمبر (ص ) در آن نماز خوانده اند.

11- دربعضی روایات مسجدکوفه افضل از مسجدالاقصی دربیت المقدس است .

12- امام باقر (ع) : اگر مردم بدانند، مسجد کوفه چه فضیلتی دارد، از شهر های دور تهیه زاد و راحله کنند وبه سوی این مسجد بیایند .

13- امام باقر( ع) : نماز واجب درمسجد کوفه برابر حج مقبول ونماز نافله برابر عمره مقبوله است

14- بنا به روایتی ، نماز واجب در مسجد کوفه برابر با هزار نماز و نماز نافله در آن برابر با پانصد نماز است .

15- در روایت دیگری آمده است :نماز فریضه ونافله در مسجد کوفه مثل حج وعمره ای است که با رسول خدا (ص) انجام دهند.

16- امام صادق( ع) : اگرمن نزدیک مسجد کوفه بودم امید داشتم که از من فوت نمی شدیک نماز در آن یعنی همه نماز هایم را در آن می خواندم.

17- امام صادق( ع) : بنده صالحی وپیغمبری نبوده مگر آنکه در آن مسجد نماز خوانده است.

18- پیامبر (ص) در سفر معراج، وقتی که بالای مسجد کوفه رسید به وسیله جبرئیل از خداوند ، اجازه خواست ،پائین آمد ودر آن دو رکعت نماز خواند.

19- جانب راست مسجد کوفه باغی است از باغ های بهشتی ،ومیان آن باغی از باغ های بهشت است وعقب آن مسجد نیز باغی است از باغ های بهشتی .

20- نشستن در مسجد کوفه بدون تلاوت قرآن ، وذکر ،عبادت است .

21- بهتراست از دری که عقب مسجد است ومشهور است به باب الفیل (باب الثعبان ) وارد شوی^[1] .

ابواب مسجد کوفه

1- باب الثعبان ( باب الفیل)

از امام صادق (ع) نقل شده است فرمودند روزی امیرالمؤمنین( ع) در کوفه بر فراز منبر مشغول خطبه بود ناگهان اژدهائی که از جلو در به شدت به طرف مردم می دوید وآنها از او می گریختندپدیدا ر شد حضرت فرمود : راه را براو باز کنید ، اژ دها جلو آمد واز منبر بالا رفت وپاهای حضرت را بو سید وخود را به پاهای مبارک حضرت مالید وسه بار دمید وسپس پائین آمد ورفت وحضرت خطبه را ادامه داد وقتی مردم توضیح خواستند ایشان فرمودند: او مردی از جن بود که می گفت فرزندش را یکی از انصار به نام جابربن سمیع بدون اینکه به او آزاری رسانده باشد با سنگ کشته است واکنون خون فرزندش را می طلبد ،واین موضوع خود به عنوان یکی از هزاران فضیلت امیر المؤمنین( ع) در تاریخ به ثبت رسیده است وآن درب که محل ورود وخروج اژدها بود به باب الثعبان مشهور شده بود پس از شهادت علی (ع) معاویه که نمی خواست ذکری از فضائل آن حضرت به میان آید با سیاست عمرعاصی خود که برمبنای مکر وخدعه وفریب استوار است ، دستور داد فیلی آوردند وبه آن در بستند وآن قدر آن فیل را در آنجا نگاه داشت تا به باب الفیل مشهور شد وهم اکنون نیز باب الفیل نامیده می شود ^[2] البته بسیاری از مردم آگاه وبصیر به آن باب الثعبان می گویند تا یاد آور یکی از معجزات امیر المؤمنین (ع) باشد.

2- باب انماط : به معنای گروه وفرقه ذکر شده و یکی از در های مسجد کوفه است که در ضلع شرقی بوده وبه طرف بازار باز می شده است

3- باب الفرج: یکی از در های مسجد کوفه است .

ستونها ی مسجد کوفه واعمال عبادی نزد آن ها

تعداد ستون ها واعمال عبادی نز د آن ها به طور مختصر بیان می شو د

الف : مقام حضرت ابراهیم (ع)

ستون چهارم که جنب باب انماط وبرابر ستون پنجم قرار دارد ستون حضرت ابراهیم (ع) است و اعمال آن عبارت است از :

چهار رکعت نماز، دو رکعت اول، بعد از حمد سوره مبارکه قل هوالله احد ،ودورکعت دیگر بعد از حمد سوره مبارکه انا انزلنا ، و پس از آن تسبیحات حضرت فاطمه( س)

ب :مقام حضرت خضر( ع)

گفته شده است که محل نماز حضر ت خضر( ع) است ودر آن مکان دورکعت نماز خوانده می شود.(همانندنماز صبح)

ج: دکه القضاء

یکی از جایگاه های تاریخی ومشهور مسجد کوفه دکه القضاء است وآن مکان یاد آور قضاوت های حضرت امیرالمؤمنین (ع) است ،که در گوشه ای از مسجد می نشستند وبه قضاوت بین مردم می پرداختند،وحکم صادر می کردند، ودر آنجا ستون کوتاهی وجود داشته است که برآن نوشته بوده: ان الله یأمر بالعدل والاحسان،در آن محل نیز دورکعت نمازخوانده می شود.

د : بیت الطشت

بیت به معنای خانه وطشت به معنای لگن است یعنی جایگاهی که از وسیله ای به نام لگن یا همان طشت به عنوان کارشناسی یا پلیس علمی در جهت اثبات بزه ومقدمه قضاوت استفاده شده است وبه عبارتی محل ظهور یکی از معجزات وکرامت های حضرت امیرالمؤمنین (ع) در امر قضاوت است، دختر کی ،بی شوهر ، وباکره ،در آب نشسته بود زالوئی از مجرای رحم به داخل شکم او راه یافته بود ، براثر مکیدن خون رشدکرده وشکم وی بزرگ شد ، آثار حامله بودن به صورت ظاهر در وجود او پیدا است ،دیگران می گویند، باید از راه نامشروع آبستن شده باشد، قابله ها نیز حامله بودن وی به طور قطع ویقین تأیید می کنند، نفرت عمومی اورا می آزارد ،هم سالان، وی را سرزنش می کنند، خانواده اوراطرد کرده اند ،برادران غیرتمند وی قصد دارند او را بکشند واین لکه ننگ را از دامن قبیله پاک کنند ، اما او بی گناه است و مظلوم ،دستش از همه جا کوتاه است ، فریادش به هیچ جا نمی رسد ،بی گناهی اورا احدی قبول ندارد ، هرلحظه مرگ خود را از خدا می طلبد اما آن هم به جائی نمی رسد، خود نیز آتشی در دل وبچه ای در شکم را احساس می کند ،تن به تقدیر الهی سپرده، همه چیز علیه اواست، چاره ای نیست باید بسوزد وبسازد، اما در گاه خداوند درگاه نا امید ی نیست باز هم باید امید وار بود ،برادران شکایت را پیش امیرالمؤمنین (ع ) آورده چاره کار خواستند ،امام( ع) دستور دادند در گوشه ای از مسجد پرده ای کشیده شد، قابله های کوفه را، امر به تفتیش کردند ،آن ها ،پس از تفحص نظریه کارشناسی خود را اعلام داشته ، عرض کردند یا امیرالمؤمنین ،این دختر آبستن است وفرزند در شکم دارد،پس از آن حضرت فرمودند طشتی پر از لجن حاضر کردندودختر را فرمودند داخل طشت بنشیند وچون زالو بوی لجن شنید از رحم دختر بیرون آمد،شاید صدای تکبیرهمه راجارا گرفته بود،شور وشعف حاضرین را غرق شادی وحیرت نموده بود،بی گناهی وی بر همگان ثابت شد اتهام بر طرف گردید خانواده عزت وآبروی خود را باز یافتند ،سرافکندگی برادران مرتفع شد، دخترک حیات دوباره یافت وبه زندگی شرافتمندانه خود ادامه داد، حال تونیز دراین مکان دورکعت نماز بخوان. سپس به امیرالمؤمنین (ع) توسل کن واز خدا حاجت بخواه .

ه : دکه المعراج در وسط مسجد

پبغمبر (ص )اسلام درمکه مکرمه شب هنگام پس از ادای فریضه عشاءدرخانه ام هانی خواهر علی بن ابی طالب (ع) واقع در فضای پشت صفا ومروه به امرخداوند متعال به آسمانها عروج کرد، راهنما ،جبرئیل امین بود، گاهی مطالبی را یاد آوری می کرد برخی اماکن ووقایع مهم را معرفی می نمود،توضیحاتی می داد ،سؤالات پیامبر ص) را در مسیر راه نیز پاسخ می گفت یاجواب آن را از خداوندمی خواست وبعد اعلام می داشت ، هنگامی که مقابل مسجد کوفه رسیدند جبرئیل به آن حضرت عرض کرد،می دانی الآن کجا هستی ، این جا بالای مسجد کوفه است ، حضرت فرمودند، از خداوند اجازه بگیر ،تا بروم ودو رکعت نمازبخوانم،جبرئیل تقاضای پیامبر ص) را به خدواند اعلام کرد ،پروردگاراجازه داد ،پیغمبر(ص) در وسط مسجد فرود آمدند ، جائی که به آن مقام معراج یادکه المعراج می گویند و در شرایط فعلی با ستون کوتاهی علامت گذاری شده است دورکعت نماز خواندندوسپس ادامه راه دادند.وشما نیزدر آن مکان ، دورکعت نماز به این طریق بجای آور، رکعت اول بعد از حمد ،قل هو الله احد ،ودر رکعت دوم بعد از حمد، قل یا ایها الکافرون،بعد تسبیحات حضرت فاطمه( س)

و: ستون هفتم (مقام توبه حضرت آدم( ع)

درمورد این ستون فضائل فراوانی ذکر شده است ، از جمله آن را محل توبه حضرت آدم (ع) نقل کرده اند وحال آنکه مشهور آن است که آدم( ع) در مکه بالای کوه صفا آمد وحضرت جبرئیل( ع) از طرف خداوند مأموریت یافت دست آدم وحوا بگیرد وبه عرفات ببرد وتوبه آدم ع) در جبل الرحمه پذیرفته شد البته شاید بتوان این دوروایت را این طور جمع کرد،که توبه آدم (ع) در این مقام برای ترک اولای دیگری باشد ویا اینکه توفیق توبه دراین مکان به وی عنایت شد ومرحله عملی آن در جبل الرحمه اتفاق افتاد، ودر روایت معتبری آمده است که امیرالمؤ منین (ع) به فاصله نزدیک ،کنار این ستون نماز می خواند و اصبغ بن نباته نیز نقل کرده است که این ستون مقام حضرت امیر المؤمنین (ع) است که نزد آن نماز می کرد وامام حسن (ع) نزد ستون پنجم نمازبه نماز می ایستاد وچون امیرالمؤمنین (ع) حاضر نبود امام حسن (ع) جای او ، یعنی کنار ستون هفتم نماز می خواند ، واز ابوحمزه ثمالی نیز روایت شده است که امام سجادع) نزد این ستون نماز خوانده اند، وروایت معتبری بیان نموده است که هر شب شصت هزار ملک از آسمان نازل می شوند و نز د این ستون نماز می خوانندوشب بعد شصت هزار دیگر و برای هیچ یک از آن ها تا روز قیامت بار دوم نوبت نمی شود.

وشما نیز به تأسی از معصومین به نماز بایست و چهار رکعت نماز بخوان، درهرنماز رکعت اول بعد از حمد، سوره انا انزلنا ودر رکعت دوم بعد از حمد، سوره قل هو الله احد وبعد تسبیحات حضرت فاطمه (س) قرائت کن، باشد که ما نیز مشمول رحمت خداوند قرار گیریم.

ز: ستون پنجم

یکی از اماکن مهم مسجد کوفه کنار این ستون است که انسان نماز بخواند و حاجات خود را از خداوند بخواهد زیرا روایت شده است که اینجا ، محل نماز ابراهیم خلیل( ع) است وبه نقل از امام صادق (ع) این مکان مقام جبرئیل (ع) ا ست وهمچنین ،مقام امام حسن( ع) است واعمال آن ،دورکعت نماز است درهر رکعت بعد از حمد، با هر سوره ای که خواستی،ودرپایان تسبیح حضرت فاطمه (س) ،

ح : ستون سوم

یکی از ستون های مسجد کوفه محلی است که مقام امام زین العابدین (ع) نامیده می شود، ودر شرایط فعلی زیر سقف قرار گرفته است، این ستون از طرف قبله مقابل دکه باب امیرالمؤمنین( ع)است واز طرف غربی مقابل باب کنده ،که مسدودشده است ، واعمال آن ،دورکعت نماز است،بعداز حمد با هر سوره ای که خواستی، وتسبیح حضرت فاطمه (س)

ط : باب الفرج معروف به مقام حضرت نوح( ع)

یکی ازاماکن مهم مسجد کوفه مکانی است که به مقام حضرت نوح (ع) معروف است وآن جا،دکه باب امیرالمؤمنین (ع) است که صفه ای است متصل به دری که به خانه ایشان مفتوح می شده واعمال آن چهار رکعت نماز است بعد از حمد با هر سوره که خواستی وتسبیح حضرت فاطمه( س)

ی : محراب امیرالمؤمنین( ع)

محراب امیر المؤمنین (ع) جائی که هنوز بوی علی (ع) را از گوشه وکنار آن استشمام می کنی ،ناله های شبانه اورا باجان ودل می شنوی ، اشک های جاری وی را برگونه های مبارکش که محاسن وی راخیس کرده مشاهده می کنی فریاد عدالتش را بر سر مستکبرین جهان همچان بلند آوازه می بینی ، جایگاهی است که در نوزده ماه مبارک رمضان سال چهل هجری قمری به دست شقی ترین مردم بزرگترین ظلم به جامعه بشریت انجام گرفت محرابی که شاهد ضربت خوردن وشهادت امیر المؤمنین (ع) بوده است. واعمال آن دورکعت نماز است بعد از حمد باهر سوره که خواستی ودر پایان تسبیح حضرت فاطمه (س)

ک: محل به گل نشستن کشتی حضرت نوح (ع)

این مکان در وسط مسجد کوفه قرار دارد ومشهور است که محل به گل نشستن کشتی حضرت نوح (ع) پس طوفان اینجا بوده است .

ل :مقام امام صادق (ع)

مکانی است در آخر مسجد کوفه ونزدیکی حرم مسلم بن عقیل( ع) که مشهور به مقام امام صادق( ع) است واعمال آن دورکعت نماز است بعد از حمد باهر سور ه که خواستی وتسبیحات حضرت فاطمه (س)